Afazi genellikle inme veya travma sonucu ortaya çıkar. Bu olayların sebep olduğu hasarlar beynin sol lobunda, dil bölümünde meydana gelirse dil ile ilgili beceriler yitirilir. Travma haricinde beyin tümörü ya da enfeksiyon afaziye sebep olabilir. Bir çok inmeye maruz kalmış ya da tümör nedeniyle beyin fonksiyonları bozulmuş hasta da, konuşma, konuşulanı anlama, okuma, yazma gibi becerilerin biri ya da bir kaçı aynı anda bozulmuş olabilir.
| Afazi türü | Tekrarlanma | Adlandırma | İşitsel Algı | Akıcılık |
|---|---|---|---|---|
| Broca | Orta şiddetli | Orta şiddetli | Hafif zorluk | Akıcı değil, güçlükle, yavaş |
| Wernicke | Hafif şiddetli | Hafif şiddetli | Kusurlu | Akıcı parafazik |
| İletim | Zayıf | Zayıf | Nispeten iyi | Akıcı |
| Karışık Transkortikal | Orta | Zayıf | Zayıf | Akıcı değil |
| Transkortikal Motor | İyi | Hafif şiddetli | Hafif | Akıcı değil |
| Transkortikal Duyu | İyi | Orta şiddetli | Zayıf | Akıcı |
| Küresel | Zayıf | Zayıf | Zayıf | Akıcı değil |
| Anomik | Hafif | Orta şiddetli | Hafif | Akıcı |
Afazili hastalarda konuşma terapisi
Afazide dil terapisi performansın zayıf olduğu dil veya biliş moduna uyaranın bir zorluk hiyerarşisi içinde tanıtılması, beynin uyarılması ve öğrenilenin gerçek yaşama transfer edilmesi şeklinde gerçekleşir. Terapinin amacı bireyin edinip kaybettiği dili tedavi ve eğitimle tekrar yapılandırmaya ve düzenlemeye çalışmak, dili klinik bir oda içinde değil, yaşam içinde onarmak olmalıdır.
Terapi sonunda iyileşme uzun zaman alabilir. Bazen bu iyileşme yılları bulabilmektedir. Bu nedenle terapi sürecinde hasta ve hasta yakınlarının sabırlı olması çok önemlidir. Hastanın uyarana gösterdiği tepki davranışı değil, günlük yaşam içindeki spontan ve amaçlı sözel ifade kullanımı olmalıdır. O halde, afazi terapisi sadece dil işlevine sınırlı kalmamalı, afazik hastanın olumlu tutum kazanmasını sağlamalı, moralini arttırmalı, sosyal ilişkilerini sağlamalı, özrüne bir bakış açısı kazandırmalı, iyimserlik, duygusal tutarlılık, ve kabul duygusu geliştirmeli, bireye özgü hazırlanmalı, gelişime ya da başarısızlık sinyallerine göre devamlı elden geçirilmeli, sosyal, dilsel, nörolojik gereksinimlere cevap veren yaratıcı bir süreç olmalıdır. Kısaca, afazi terapisi hastanın kişisel, duygusal, sosyal, ailevi ve mesleki yaşamında felçin getirdiği hasarın etkilerini azaltabilir.
Mehmet UYAR
Odyoloji (işitme) konuşma ve ses bozuklukları uzmanı
